ดีท็อกซ์ (detox) หรือ detoxification เป็นคำที่ฮิตที่พูดและใช้กันเยอะมาก แต่เราเข้าใจคำนี้กันขนาดไหน วันนี้ฟ้ามีข้อมูลแน่นปึ้กแต่ย่อยง่ายเหมือนเดิม มาฝากกันค่ะ
Toxin คือสารพิษ หรือให้เข้าใจง่ายขึ้น มันก็คืออะไรก็ตามที่ร่างกายเราไม่ต้องการ ที่เป็นโทษต่อร่างกายเรานั่นเอง แยกเป็น 2 ประเภทหลักๆ คือของเสียที่เกิดขึ้นเองจากกระบวนการทำงานต่างๆ ในร่างกายเรา กับของเสียที่มาจากภายนอก พอจะนึกออกกันมั้ยคะ ว่ามีอะไรบ้าง
Detox คือการขจัดสารพิษ ขับสารพิษ ล้างสารพิษหรือของเสีย ออกจากร่างกาย ทั้งด้วยกระบวนการตามธรรมาชาติของร่างกายเอง และ กระบวนการอื่นๆที่เราทำเพื่อช่วยส่งเสริมให้ร่างกายขจัดออกมา โดยปกติร่างกายของเรามีกระบวนการขจัดของเสียออกมาผ่าน ระบบขับถ่าย (Excretory System) ซึ่งประกอบไปด้วยอวัยวะหลักๆคือ ไต ลำไส้ใหญ่ ตับ ผิวหนัง และ ปอด
- ไต ขับของเสียออกมาในรูปแแบบ ฉี่ ตัวอย่างง่ายๆ เคยกินสะตอแล้วฉี่เหม็นมั้ยคะ หรือกินวิตามินบีรวมแล้วฉี่เหลืองอ๋อยเป็นสีนีออนเป็นต้น นั้นคือการขับของเสียผ่านทางฉี่ค่ะ
- ลำไส้ใหญ่ ขับของเสียในรูปแบบ อึ ตัวอย่างที่เห็นชัดๆ เวลาที่เรากินอะไรที่ไม่ดีมีเชื้อโรค หรือร่างกายเจอว่ามันไม่ดีแน่ๆไม่ควรเก็บไว้นาน เราก็จะเกิดอาการท้องเสีย หรือที่เรียกอาหารเป็นพิษเป็นต้น แบบว่าอึออกไปให้หมดชั้นไม่ต้องการ
- ตับ ทำหน้าที่กำจัดบิลิรูบิน (bilirubin) ที่เกิดจากเม็ดเลือดแดงที่ตายแล้ว ออกมากับฉี่และอึ (นี่คือสาเหตุที่ฉี่และอึมีสีเหลือง/น้ำตาล) นอกจากนี้ตับยังช่วยกำจัดคอเลสเตอรอล ฮอร์โมน ยาและแอลกอฮอล์ เห็นง่ายๆว่า คนที่มีไขมันสูง, ฮอร์โมนผิดปกติ กินยา/แอลกอฮอล์เยอะหรือเป็นเวลานาน มักมีปัญหาที่ตับ เช่นไขมันพอกที่ตับ ตับแข็งเป็นต้น
- ผิวหนัง ขับของเสียผ่านเหงื่อ เช่นถ้าเรากินเครื่องเทศกลิ่นแรงเยอะหรือติดต่อกันนาน ตัวเราก็จะมีกลิ่นเครื่องเทศนั้นไปพักนึง (คนละอย่างกับกลิ่นตัวที่เกิดจากเหงื่อที่หมักหมมนะคะ อย่าเอามาเหมารวมกัน) หรือผ่านผิวหนังเองในรูปแบบผด ผื่น คัน แดง เหมือนเวลาเราแพ้อะไรเป็นต้น
- ปอด ขับของเสียออกมากับลมหายใจ ในรูปแบบก๊าซ ที่เราเรียนกันมาก็ขับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ถ้าเอาให้เห็นภาพก็ เช่น คนที่สูบบุหรี่จัดๆก็มักจะมีกลิ่นปาก หายใจออกมาเป็นกลิ่นบุหรี่ เป็นต้น
ส่วนกระบวนการอื่นๆที่เราทำเพื่อช่วยส่งเสริมให้ร่างกาย detox ก็มีมากมายหลากหลายวิธี อยู่ที่ว่าจะกระตุ้นให้ของเสียออกมาผ่านทางระบบไหนของร่างกาย เช่น การกิน supplement อาหารเสริมหรือวิตามินสูตร Detox, การสวนล้างลำไส้, การนวด, หรือการทำคีเลชั่น เป็นต้น
รู้จักของเสียและช่องทางการกำจัดออกจากร่างกายกันแล้ว ถ้าเราจะเป็นองค์รวม (holistic) เราต้องรู้จักของเสียทางใจ อารมณ์และความคิดของเราด้วย เพราะของเสียเหล่านี้มัน ส่งผลถึงร่างกายด้วยเสมอ ที่ว่ากันว่ากายใจความคิด สัมพันธ์กันเป็นหนึ่งเดียว มันจริงนะเออ ตัวอย่างง่ายๆ เคยได้ยินมั้ยคะ เครียดลงกระเพาะ เศร้าจนกินไม่ได้นอนไม่หลับ
ของเสียทางใจ อารมณ์และความคิด เรารู้จักกันดีมันเป็นสิ่งที่เราไม่ค่อยอยากจะมีไว้เท่าไหร่ แต่ก็เป็นเรื่องธรรมดาที่จะเกิดขึ้นในชีวิตประจำวันกันบ้างใช่มั้ยคะ เช่น อารมณ์เสียลูกน้อง นินทาเจ้านาย เครียดทำงาน/เรียนหนังสือ หงุดหงิดรถติด ทะเลาะกับเพื่อน หึงแฟน พวกนี้หล่ะค่ะ ของเสียที่เราต้อง detox ออก มีหลากหลายวิธีให้เลือกเหมือนกัน เช่น นั่งสมาธิ เดินเล่น ออกกำลังกาย ดูหนัง ร้องเพลง เต้น อ่านหนังสือ ทำกับข้าว เข้าสปา ทำเล็บ ไปเที่ยว พักผ่อน เป็นต้น
ฟ้ามีตัวอย่างสร้างนิสัย 12 อย่างเพื่อลดความเครียดจากเว็บไซต์ Coralie Sawruk มาฝากค่ะ ลองเข้าไปดูเผื่อเอามาปรับใช้กับตัวเองได้ จะได้หน้าตาสดใสไปตามๆ กันนะคะ